بازار فارکس یک بازار معاملات ارزهاي خارجی است. یکی از مهمترین دغدهاي سرمایه گذاران و تریدر ها در بازار فارکس نحوه کاهش ریسک و مدیریت سرمایه، در شرایط مختلف حاکم برآن می‌باشد.

به‌ طورکلی باید بدانید که ارزش در معرض ریسک به بیشترین مقدار زیان مورد انتظار در یک بازه ی زمانی مشخص است. ارزش در معرض ریسک معیاري است که حداکثر زیان احتمالی یک دارایی یا پرتفوي را در یک دوره زمانی معین، و با احتمال مشخص محاسبه کرده و به صورت نموداری گزارش می دهد.

با توجه به توسعه ی بازارهاي بورسی و فارکس و مارکت جهانی و معرفی ابزارهاي مالی نوین و وقوع بحران هاي مالی بزرگ در غرب که منجر به ورشکستگی و زیان نهادهاي مالی شد؛ معرفی مدل هاي جدید محاسبات ریسک یک امر ضروری به حساب می آید.

سرمایه گذاران نهادي مانند صندوق هاي بازنشستگی، شرکت هاي بیمه، بانک هاي تجاري، شرکت هاي سرمایه گذاري با تشکیل سبد سهام متنوع می توانند تا حدود زیادي ریسک هاي غیر سیستماتیک را حذف کنند.اما به علت تغییرات نامطلوب عوامل بازار مانند نرخ بهره، نرخ تورم، نرخ ارز در معرض ریسک ها و خطر های هر نوع بازار قرار دارند.

یکی از روش های مناسب براي اندازه گیري، پیش بینی و مدیریت ریسک استفاده از روش ارزش در معرض ریسک است که در سال هاي اخیر مورد توجه تریدر های حرفه ای قرار گرفته است.

ما در این مقاله از روش هاي محاسباتی ارزش در معرض ریسک براي مدیریت ریسک سرمایه گذاري در بازار فارکس و مارکت جهانی به صورت تخصصی صحبت میکنیم. بدین ترتیب میانگین حداکثر زیان مالی احتمالی در حد اطمینان در بازه هاي زمانی مختلف را، با استفاده از روش هاي سه گانه پارامتریک، تاریخی و شبیه سازي مونت کارلو، روي جفت ارز ارز یورو و دلار مورد بررسی قرار می دهیم.

ارزش در معرض ریسک چیست؟

1. حداکثر ضرر مالی یک تریدر در بازار فارکس روي دو ارز یورو و دلار چقدر است؟
2. آیا میانگین مقادیر ارزش ریسک در معرض خطر به سه روش در سطوح اطمینان و دورهاي زمانی مختلف روي دو ارز یورو و دلار تفاوت دارد؟ آیا ارزش در معرض ریسک محاسبه شده با توجه به زیانهاي واقعی قابل اتکاء است

مدیریت ریسک فرآیندي است که تریدرتلاش می کند تا مطمئن شود که خطری که بـا آن مواجه است، همان ریسکی است که او فکر می کند یا تمایل دارد برای ورود به معامله با آن مواجه شود.

مدیریت ریسک به مدیران این امکان را می دهـد تـا در روند تغییرات قیمتی بازار در طول زمان و رویه هاي مدیریت بحران یا طرح هـاي مدیریت سرمایه، اتفاقاتی که قبلا پیش بینی نشده بودند، مهار شوند.

ارزش در معرض ریسک تنها به مبلغ نقدی ریسک توجه دارد و تبادل ریسک و بازده مورد انتظـار را نادیده می گیرد.این امر موجب حذف بخش زیادي از تحلیل های جفت ارز های خریداری شده، می شود.

لازم به ذکر است که، ارزش در معـرض ریسک براي رتبه بندي و مقایسه فرصت هاي مختلف سرمایه گذاري مناسب نیست. از این سبک تنها می تـوان براي مقایسه سهام های خریداری شده با نرخ بازده مورد انتظار یکسان اسـتفاده کـرد .

مشـکل دیگـر کـاربرد ارزش در معرض ریسک آن است که در محاسبه آن روش منحصر به فردي وجود نـدارد .همـین امـر موجب می شود تا تحلیل نتایج به دست آمده از محاسبه آن، درگیر تفاوت هاي ذهنی تحلیل گران و تریدر ها بشود.

علاوه بر این هیچ یک از روش هاي محاسبه ارزش در معرض ریسک نسبت به بقیه داراي مزیت و ویژگی خاصی نیست.ارزش در معرض ریسک یک تحلیل آماري است که در کمی کـردن ریسـک کـاربرد دارد.

تعریف ارزش در معرض ریسک به زبانی ساده

مقدار ارزش در معرض ریسک محاسبه شـده توسط تحلیل گران و تریدر ها تا حدودي به صدك (در آمار صدک Percentile به مقداری گفته می‌شود که درصد خاصی از نمونه‌های یک متغیر تصادفی، کمتر از آن‌ هستند) انتخاب شده به عنوان بحرانی ترین و خطرناک ترین حالـت ممکـن وابسـته است.

ارزش در معرض ریسک یک معیـار آمـاري است که حداکثر زیان مورد انتظار از خرید و نگهداري یک جفت ارز را در دوره زمـانی معـین و بـا احتمال مشخص محاسبه و به صـورت کمـی گـزارش مـی کنـد . ایـن روش نخسـتین بـار توسـط وترستون در سال 1994 ارائه شد .

سازمان هاي نظـارتی در بازارهاي مالی آمریکا از جمله کمیتـه نظـارت بـر بانکـداري بـالو کمیسـیون بـورس و اوراق بهـادار آمریکا SEC، از این روش مدیریت سرمایه براي اطلاع از عملکرد و وضعیت سازمان های مالی و براي تصویب قانون های مختلف استفاده می کنند.کمیته نظارت بر بانکداري بال درسـال 1996 سازمان های مالی از جمله بانک ها را مجبور به استفاده از این ترفند محاسباتی کـرد

انواع روش های محاسبه ی ارزش در معرض ریسک

روش هاي محاسبه ارزش در معرض ریسک عبارتند از روش هاي پارامتریک که به دو روش واریانس و کوواریانس معروف است. همچنین روش هاي ناپارامتریک عبارت اند از شبیه سازي تاریخی و شبیه سازي مونت کارلو.

این روشها به شرح زیرارائه میشوند:

روش پارامتریک:

این روش شامل شناسایی سرمایه گذاري هاي انجام شده بر روي هر جفت ارز و تعیین میانگین و واریانس و کوواریانس بازده ارز های انتخاب شده است.

در این روش براي محاسبه پارامترهاي مورد نیاز ماتریس کوواریانس از جمله میانگین و انحراف معیار از داده های گذشته ی بازار فارکس استفاده می شود. براي محاسبه این سبک مدیریت سرمایه نیازي به دانستن ارزش کل قیمت جفت ارز موجود در پرتفوي نیست.

روش دیتای گذشته ی بازار:

در این روش تحلیل خاصی در مورد تغییرات عوامل بازار در نظر گرفته نمی شود و مبتنی برتقریب خطی نیست. در این روش فرض می شود که تغییرات احتمالی روند بازار فارکس براي دوره هاي بعدي، مشابه تغییرات قیمتی اتفاق افتاده درN دوره گذشته است.

محدودیت این روش مدیریت سرمایه نیاز آن به نمونه هاي بزرگی از داده هاي گذشته بازار فارکس است. مشکل به کارگیري داده های بزرگ آن است که فرض می شود تغییرات قیمتی بازار در طول دوره هاي زمانی طولانی ثابت است. به عبارت دیگر باید فرض شود داده هاي مربوط به 7 یا 8 سال گذشته براي برآورد ریسک یه شرایط ثابتی را پشت سر گذاشته اند و شرایط هیجانی را تجربه نکرده اند.

در این روش برخلاف روش پارامتریک از متغیرهاي تصادفی واسـتاندارد براي تعیین مقدار ریسک و محدوده ی خطراستفاده نمی شود. بلکه محاسبات به دست آمده از کوچک بـه بـزرگ رده بندي شده و درصد هر رده تعیین می شود.هنگامی که بازده ها از کوچک به بزرگ مرتب می شوند بازده هاي منفی در صدر جدول قرار می گیرند.

شبیه سازي مونت کارلو:

یکی از روش هاي ناپارامتریک در محاسبه ارزش در معرض ریسک روش مونت کارلو است. در این روش فرض نرمال بودن توزیع بازده الزامی نیست. بنابراین در این روش شبیه به روش داده ی گذشته ی بازار، سبدهاي متشکل از اختیار معامله و بازار آپشن و سایر بازارهاي مالی مانند فارکس را پوشش می دهد.

اما این روش بر خلاف روش تاریخی از دیتای تاریخی بازار های بورسی استفاده نمی کند. بلکه در این روش با استفاده از فرآیندهاي تصادفی و استفاده از نمونه هاي رندوم زیاد، با استفاده از کامپیوتر ها تغییرات قیمتی آینده پیش بینی می شود.

در این روش یکسری آمار که انتظار می رود بتواند تغییرات مناسبی را روی قیمت جفت ارز اعمال کند، انتخاب می شود. سپس از متغیرها و پارامترهای تصادفی براي ایجاد هزاران تغییرات فرضی قیمتی بر روي روند بازار استفاده می شود.این تغییرات براي مشخص کردن حد سود و ضرر تریدر ها بکار می روند.

محاسبه ارزش در معرض ریسک به روش پارامتریک:

در این روش به عنوان مثال فرض کنید برای سطح اطمینان 90 درصدی، مقدار متغییر Z برابر بـا 282/1- اسـت. مقـدار انحــراف معیــار روزانــه بــازده نســبت یــورو بــه دلار بــراي دوره زمــانی ســه مــاه (63روز معاملاتی) به مقدار 471/0 است. براي سرمایه اي معادل صد میلیون دلار حداکثر زیان روزانـه بـا اطمینـان 90  درصد نمی تواند بیشتر از 604179 دلار باشد.