برای تشکیل و اداره صندوق های سرمایه گذاری مشترک در ایران چندین رکن در اساسنامه ایرن صندوق ها پیش بینی شده است تا این ارکان شرایط اجرایی و نظارتی لازم برای عملکرد مناسب صندوق های سرمایه گذاری را فراهم کنند.ارکان مذکور به شرح ذیل تشریح می شوند:

مجمع صندوق

مجمع صندوق با حضور دارندگان حداقل نصف به علاوه یک واحد سرمایه گذاری ممتاز دارای حق رأی صندوق رسمیت می یابد. واحد های سرمایه گذاری ممتاز،آن بخش از سرمایه گذاری اولیه است که توسط موسسین تأمین می شود و پس از پرداخت این مبلغ ،مجوز عرضه عمومی برای تأمین باقی مانده سرمایه اولیه(به عنوان واحد های سرمایه گذاری عادی)صادر خواهد شد.

مجمع صندوق بالاترین رکن صندوق قلمداد می شود و مهمترین وظیفه آن انتخاب مدیر، متولی ، ضامن، حسابرس و معرفی آنها به سازمان بورس و اوراق بهادار برای تایید است.

مدیر صندوق

رکن اجرایی صندوق و متخصص در بازار سرمایه است که لازم است مطابق با اساسنامه ، گزارشهای پیش بینی شده و اطلاعات ارائه را تهیه و در اختیار متولی ،حسابرس و سازمان بورس قرار دهد.هم چنین با استفاده از تارنمای مربوط به صندوق های سرمایه گذاری اطلاعات ذکر شده در بخش اطلاع رسانی اساسنامه را برای آگاهی عموم افشا کند.

متولی صندوق های سرمایه گذاری

متولی صندوق رکن نظارتی صندوق محسوب شده و توسط مجمع صندوق انتخاب می شود. از وظایف مهم متولی پیشنهاد حسابرس به مجمع صندوق،تایید حساب های بانکی افتتاح شده توسط مدیر برای صندوق و نظارت مستمر بر عملکرد مدیر و ضامن است.در واقع متولی به عنوان نماینده و وکیل سرمایه گذاران برای اقامه هرگونه دعوای کیفری علیه صندوق تعیین شده است.

ضامن صندوق

ضامن نیز توسط مجمع انتخاب شده،پس از تایید سازمان بورس در امیدنامه صندوق برای عموم معرفی خواهد شد.منظور از ضمانت در ساختار صندوق های سرمایه گذاری مشترک فراهم کردن نقدینگی کافی در شرایطی است که صندوق برای انجام پرداخت ها طبق اساسنامه یا ابطال واحدهای سرمایه گذاری متقاضیان،وجه نقد کافی نداشته باشد.

بنابراین وجود ضامن منجر به فراهم کردن یکی از امتیازات سرمایه گذاری در این گونه صندوق ها در مقایسه با سرمایه گذاری مستقیم در سهام شرکت ها خواهد شد،چرا که با وجود ضامن نقد شوندگی،دارندگان واحدهای سرمایه گذاری این اطمینان را خواهند داشت که هر زمان که تصمیم به ابطال(فروش) واحد های سرمایه گذاری خود بگیرند ، تقاضا برای آن طبق ضوابط و مقررات مربوطه وجود خواهد داشت.

کارگزاران صندوق

مدیر صندوق برای انجام امور مربوط به معاملات سهام پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار از خدمات کارگزارانی که قبلاٌ قبولی سمت دریافت شده از آنها را برای سازمان بورس ارسال کرده است استفاده خواهد کرد.

کارگزاران مذکور که دارای مجوز فعالیت از سازمان بورس هستند،علاوه بر وظایف معمول موظف به انجام امور محوله طبق اساسنامه صندوق ها نیز خواهند بود.

مدیر سرمایه گذاری

مدیر حداقل یک نفر شخص حقیقی خبره در زمینه مرتبط با سرمایه گذاری در اوراق بهادار را به عنوان مدیر سرمایه گذاری یا گروه مدیران سرمایه گذاری صندوق معرفی می نماید تا به مسئولیت وی وظایف سیاست گذاری و تعیین خط مشی سرمایه گذاری صندوق و تصمیم گیری در مورد خرید،فروش یا حفظ مالکیت دارایی های صندوق و همچنین تعیین قیمت خرید و فروش اوراق بهادار صندوق را به منظور محاسبه قیمت صدور،ابطال و ارزش خالص دارایی های هر واحد سرمایه گذرای صندوق انجام دهد.

مدیر ثبت صندوق سرمایه گذاری

این رکن تنها در صندوق های سرمایه گذرای مشترک در اندازه های بزرگ وجود داشته و وظیفه اصلی آن دریافت تقاضای صدور و ابطال واحد های سرمایه گذاری از متقاضیان ،ثبت درخواست های یاد شده،ثبت و نگهداری حساب سرمایه گذاران و شرکت در فرآیند صدور و ابطال واحد های سرمایه گذرای می باشد.

حسابرس

حسابرس یکی دیگر از ارکان نظارتی است که از بین موسسات حسابرسی معتمد بورس و به پیشنهاد متولی برای تایید به مجمع صندوق معرفی می شود.مدت ماموریت حسابرس توسط مجمع تعیین می شود و وی با ارائه قبولی سمت وظایفو مسئولیت های محوله را قبول می نماید.

اهم این وظایف شامل بررسی کلیه گزارش ها،صورت های مالی و اطلاعاتی است که در رابطه با عملکرد یا وضعیت صندوق یا خالص ارزش روز،ارزش آماری،قیمت صدور و قیمت ابطالواحد های سرمایه گذاری توسط مدیر تهیه می شوند،بررسی اصول و رویه های کنترل داخلی مدیر و متولی و اظهار نظر در خصوص کفایت یا ضعف این اصول یا رویه ها و ارائه راه حل پیشنهادی برای رفع این نقایص احتمالی و بررسی به منظور حصول اطمینان از اینکه اصول و رویه های کنترل داخلی طراحی شده برای اجرای وظایف مدیر و متولی در عمل رعایت می شوند و تهیه گزارش لازم در این خصوص، می باشند.