بحران مالی جهانی اخیر، نه تنها یادآور دردناکی از اهمیت بازار فارکس و بورس است؛ بلکـه درک محدود ما از این رویدادها را نیز نمایان می کند. حالـت هـای بازار سهام و جفت ارز برای تریدر هایی که با بازارهای بورسی درگیرند، به طـور چشم گیری مهـم است.

 تریدر هایی که استراتژی های زمان بندی بازار را دنبال می کنند، در بازارهای صـعودی و خنثی موقعیت خرید داشته و در بازار رکودی و نزولی، موقعیت فروش می گیرند. همچنین سرمایه گـذارانی که درگیر استراتژی های زمان بندی بازار نمی شوند و بیشتر روی تحلیل های تکنیکال توجه دارند؛ ممکن است در مدیریت ریسـک دارایـی هـای خود، بسته به شرایط بازار رفتار متفاوتی نسبت به بازده جفت ارز خریداری شده، نشان دهند.

 مقدمه ای بر صعود و نزول بازار بورس ایران

چرخه های بازار بورس، در عملکرد و سرنوشت اقتصادی هر کشـور، نقـش بسیار مهمـی را ایفـا مـی کنـد. تحلیل و پیش بینی دوره های صعودی و نزولی، هم برای تریدر ها و هم بـرای سیاسـت گذاران بـازار فارکس بسیار حائز اهمیت است. ما در این مقاله سعی کرده ایم با رویکردی ناپارامتریک به تحلیل دوره های صعودی و نزولی بازار سهام ایران و بازار فارکس بپردازیم.

میانگین دوره ی زمانی روند نزولی بازار 27 الی 83 ماه و دوره ی صعودی روند بازار حدود 19 الی 66 ماه به دست آمده است. این میـانگین دوره هـای زمانی ، نشان دهنده کوتاه تر بودن روند نزولی سهام کشورهای توسعه یافته و بلندتر بودن طول دوره های رکود بازار سهام ایران در مقایسه با بازار سهام کشورهای توسعه یافته است.

طول (میـانگین دوره) و هم شدت (دامنه نوسان) دوره های رونق از دوره های رکود بیشتر است. این شاخص در کشورهای توسعه یافته برای دوره رونق 637/0 و برای دوره های رکود 248/0- اسـت. کـه سـودآورتر بـودن بازار سهام ایران در دوره های رونق و همچنین زیان ده تر بودن در دوره های نزولی در مقایسـه بـا بازار سهام کشورهای توسعه یافته را نشان می‌دهد.

بررسی دوره ی صعودی و نزولی بازار سهام ایران

 به بیانی، تفـاوت بازدهی سرمایه در دوره هـای رونـق و رکود بازار سهام ایران نسبت به بازار سهام کشورهای توسعه یافته بیشتر است. که این نوسـانی تـر بودن بازار سهام ما در مقایسه با کشورهای توسعه یافته را نشان می دهد.

به طور خلاصه، بازار سهام ما در مقایسه با بازار سهام کشورهای توسـعه یافتـه در دوره رونـق میانگین طول زمانی کوتاه تر اما قوی تر (دامنة نوسان بزرگتر) و میانگین طـول زمـانی بیشـتر و قوی تری را در دوره رکود تجربه کرده است.

بررسی شاخص سهام ایران با کشور های توسعه یافته

میانگین نسبت درصد روند صعود به نزول ، اشـاره به درصدی از کل دوره های نزول و صعود دارد، کـه بـیش از 20 درصـد رشـد و یا کـاهش داشته اند. نتایج نشان از تغییرات بزرگ (بیش از 20 درصد) در همة روند های قیمتی نزولی و صعودی در بـازار بورس و سهام ایران دارد.

در حالیکه این شاخص در کشورهای توسعه یافته در دوره های رونق نزدیک به 1 و در دوره های رکود کمتر از 5/0 است. ایـن نتیجـه نشـان مـی دهـد، میـزان تغییـرات بـزرگ در دوره های نزولی در بازار سهام ما نسبت به کشورهای توسعه یافته بیشتر است. به بیانی دیگر، میـزان ریزش در بازار سهام ما نسبت به بازار سهام کشورهای توسعه یافته در دورههـای نزولی بـالاتر است.

 همچنین میانگین حرکات تجمیع یافته نیز میزان تغییرات در کل دوره هـای رونـق و رکـود را در بازار بورس نشـان می دهد. این شاخص، گویای دامنة نوسان تجمعـی کـل دوره هـای روند نزولی و روند صعودی اسـت. در مقایسه با کشورهای توسعه یافته نیز هر دو شاخص بزرگترند. این امر با توجه به بزرگتر بـودن دامنة نوسان منطقی است.

شاخص فزونی برای هر دو دوره عددی منفـی را نشـان می دهد؛ به این معنا که در روند های صعودی، شکل مثلثی آن به صورت محدب یـا بـه بیـان دیگـرصعودی فزاینده بوده است. همچنین در روند های نزولی، شکل مثلثی آن به صورت محدب یا به بیانی، نزولی کاهنده بوده است.

به این معنا که سرعت افزایش شـاخص در دوره هـای صـعودی بـیش از سـرعت کاهش آن در دوره های نزولی است. به بیان دیگر، سـرعت افـزایش پول سـرمایه گـذاران و تریدر ها در دوره های قیمتی صعودی نسبت به سرعت کاهش آن در دوره های نزولی بیشتر است.(سود بـازار سـهام  و بورس یران در دوره های صعودی بیش از زیان آن در دوره های نزولی اسـت).

ایـن شـاخص در کشـورهای توسعه یافته ای مانند انگلیس و آلمان مثبت است و شکل مثلثی این بازارها بـرای دوره هـای رونق و رکود را نشان میدهد. همچنین در بازار سهام آمریکا این شاخص در دوره رونق مثبـت و مقعر و در دورة رکود منفی و محدب است.

یافته های این پژوهش نشان می دهد دو حقیقت مبنی بر طولانی تر بودن میانگین دوره زمانی و دامنة نوسان در دوره های رونـق نسـبت بـه دورة رکود در بازار سهام ایران صدق می کند. بنابراین در مقایسه با تحقیقات دیگر بازار سهام ایران نیز زمان بیشتری را در دوره های رونق نسبت به دوره های رکود سپری مـیکنـد.

امـا این واقعیت مسلم در مورد شاخص فزونـی تأییـد نشـد و میـانگین ایـن شـاخص در دورة رکـود بزرگتر از دورة رونق است که با تحقیقات پیشین همخوانی ندارد